ภาษีเงินได้นิติบุคคลกับรายจ่ายต้องห้าม: สิ่งที่นิติบุคคลต้องรู้

ภาษีเงินได้นิติบุคคลกับรายจ่ายต้องห้าม: สิ่งที่นิติบุคคลต้องรู้

รายจ่ายต้องห้ามคืออะไร? ทำความเข้าใจนิยามและหลักการ

รายจ่ายต้องห้าม ตามประมวลรัษฎากร หมายถึง รายจ่ายที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจการของนิติบุคคลตามหลักการทางบัญชี แต่ในทางภาษีอากร กฎหมายไม่อนุญาตให้นำมาถือเป็นรายจ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อเสียภาษีรายจ่ายเหล่านี้จะต้องถูก "บวกกลับ" เข้าไปในกำไรสุทธิทางบัญชี เพื่อให้ได้มาซึ่งกำไรสุทธิทางภาษีที่ใช้เป็นฐานในการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล ซึ่งจะต้องระบุในแบบแสดงรายการภาษี ภ.ง.ด.50 บทบัญญัติหลักที่เกี่ยวข้องกับรายจ่ายต้องห้ามนี้คือ มาตรา 65 ตรี แห่งประมวลรัษฎากร

ผลกระทบของรายจ่ายต้องห้ามต่อการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล

อธิบายหลักการ "บวกกลับ"

เมื่อนิติบุคคลมี รายจ่ายต้องห้าม เกิดขึ้น รายจ่ายเหล่านั้นจะไม่ถูกนำมาหักออกจากรายได้ในการคำนวณกำไรสุทธิทางภาษี 4 แต่จะถูก "บวกกลับ" เข้าไปในกำไรสุทธิที่คำนวณได้ตามหลักการบัญชี ซึ่งหมายความว่า กำไรสุทธิทางบัญชีจะถูกปรับเพิ่มขึ้นด้วยจำนวนของรายจ่ายต้องห้ามเหล่านั้น เพื่อให้ได้ "กำไรสุทธิทางภาษี" ที่ใช้เป็นฐานในการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล 4 หลักการนี้มีขึ้นเพื่อให้แน่ใจว่า เฉพาะรายจ่ายที่กฎหมายภาษีกำหนดว่ามีความจำเป็นและเกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจอย่างแท้จริงเท่านั้น ที่จะได้รับอนุญาตให้ลดหย่อนภาระภาษีของบริษัทได้

ตัวอย่างการคำนวณกำไรสุทธิทางภาษีที่ได้รับผลกระทบ

สมมติว่า บริษัท A ซึ่งเป็นธุรกิจ SME มีกำไรสุทธิทางบัญชีจำนวน 300,000 บาท ในรอบระยะเวลาบัญชีหนึ่ง และมี รายจ่ายต้องห้าม ที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานจำนวน 100,000 บาท (เช่น เป็นค่าใช้จ่ายส่วนตัวของผู้บริหารที่ไม่ได้ระบุไว้ในระเบียบของบริษัท)

การคำนวณกำไรสุทธิทางภาษีจะเป็นดังนี้

• กำไรสุทธิทางบัญชี: 300,000 บาท

• บวกกลับรายจ่ายต้องห้าม: + 100,000 บาท

• กำไรสุทธิทางภาษี: 400,000 บาท

จากนั้น นำกำไรสุทธิทางภาษี 400,000 บาท ไปคำนวณภาษีตามอัตราภาษีเงินได้นิติบุคคลสำหรับ SME

• กำไรสุทธิ 300,000 บาทแรก: ได้รับการยกเว้นภาษี (0%)

• กำไรสุทธิส่วนที่เกิน 300,000 บาท (400,000 - 300,000 = 100,000 บาท): เสียภาษีในอัตราร้อยละ 15

• ภาษีที่ต้องชำระ: 100,000 บาท x 15% = 15,000 บาท

หากบริษัท A ไม่มีรายจ่ายต้องห้าม 100,000 บาทนี้ กำไรสุทธิทางภาษีก็จะเท่ากับกำไรสุทธิทางบัญชีที่ 300,000 บาท ซึ่งจะได้รับการยกเว้นภาษีทั้งหมด ทำให้บริษัทไม่ต้องเสียภาษีเลย การมีรายจ่ายต้องห้าม 100,000 บาทนี้จึงทำให้บริษัทต้องเสียภาษีเพิ่มขึ้นถึง 15,000 บาท ซึ่งแสดงให้เห็นถึงผลกระทบทางการเงินโดยตรงและมีนัยสำคัญ

ประเภทของรายจ่ายต้องห้ามที่พบบ่อย

ตารางสรุปประเภทรายจ่ายต้องห้ามและเหตุผลโดยย่อ

ประเภทรายจ่ายต้องห้าม	เหตุผลโดยย่อ	มาตรา 65 ตรี (ถ้ามี)
รายจ่ายส่วนตัวและรายจ่ายที่ไม่เกี่ยวข้องกับกิจการ	ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อหากำไรหรือประโยชน์ของกิจการโดยเฉพาะ	13
รายจ่ายเพื่อการรับรองที่เกินกำหนด	เกินกว่าเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด (ต่อคน, ต่อรายได้รวม)	4
เบี้ยปรับ เงินเพิ่ม และค่าปรับทางภาษี	เป็นบทลงโทษ ไม่ใช่รายจ่ายในการดำเนินธุรกิจ	6
รายจ่ายอันมีลักษณะเป็นการลงทุน	เป็นการเพิ่มมูลค่าหรือยืดอายุทรัพย์สิน ไม่ใช่ค่าใช้จ่ายปกติ	5
เงินสำรองต่างๆ	เป็นการตั้งสำรอง ไม่ใช่รายจ่ายที่เกิดขึ้นจริงในปัจจุบัน (มีข้อยกเว้น)	1, 1.1-1.3
ภาษีซื้อบางประเภทที่ไม่สามารถนำมาหักได้	ไม่สามารถนำมาเครดิตภาษีได้ตามกฎหมาย VAT	- (อ้างอิง ม.82/5)
รายจ่ายที่พิสูจน์ผู้รับไม่ได้	ไม่มีหลักฐานยืนยันการจ่ายเงินและผู้รับที่ชัดเจน	18
รายจ่ายอื่นๆ ที่กำหนดจ่ายจากผลกำไร	ไม่ใช่รายจ่ายที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปกติ แต่ขึ้นอยู่กับผลกำไร	19
เงินเดือน/ค่าตอบแทนผู้ถือหุ้น/หุ้นส่วนที่เกินสมควร	ถือเป็นการจ่ายคืนทุนหรือผลประโยชน์ส่วนตัว	8
ดอกเบี้ยเงินทุนสำรองหรือเงินกองทุนของตนเอง	ไม่ใช่ดอกเบี้ยที่จ่ายให้บุคคลภายนอก	11
ค่าสึกหรอหรือค่าเสื่อมราคาทรัพยากรธรรมชาติ	ไม่มีเกณฑ์ชัดเจนในการประเมินมูลค่าที่สูญเสียไป	16
ค่าเสียหายจากการลดมูลค่าทรัพย์สิน	เป็นการปรับปรุงทางบัญชี ยังไม่เกิดการขายจริง	17
รายจ่ายที่สำนักงานใหญ่เรียกเก็บจากสาขาในไทย (บางกรณี)	ต้องพิสูจน์ว่าเกี่ยวข้องและไม่ซ้ำซ้อน	14

แนวทางการจัดการรายจ่ายต้องห้ามเพื่อลดความเสี่ยงทางภาษี

การจัดการรายจ่ายต้องห้ามอย่างมีประสิทธิภาพช่วยลดความเสี่ยงทางภาษีและป้องกันปัญหาจากการตรวจสอบของกรมสรรพากร

การจัดทำเอกสารหลักฐานที่ถูกต้องครบถ้วน

เอกสารหลักฐานที่แข็งแกร่งเป็นแนวป้องกันแรกที่สำคัญสุด ต้องจัดเก็บเอกสารอย่างเป็นระบบ ไม่ใช่แค่ใบกำกับภาษีหรือใบเสร็จ แต่รวมถึง

• หลักฐานการจ่ายเงิน (ใบสำคัญจ่าย)

• สัญญา

• บันทึกภายในอธิบายวัตถุประสงค์ทางธุรกิจ

• หลักฐานพิสูจน์ตัวผู้รับเงินอย่างชัดเจน

หลักการสำคัญ "บันทึกทุกสิ่ง" - ภาระการพิสูจน์อยู่ที่ผู้เสียภาษี แม้รายจ่ายเล็กน้อยที่ไม่มีเอกสารก็อาจกระตุ้นการตรวจสอบ

การกำหนดระเบียบและนโยบายภายในองค์กร

ระเบียบภายในที่เป็นลายลักษณ์อักษรอย่างชัดเจน โดยเฉพาะการเบิกค่าใช้จ่ายผู้บริหารและค่ารับรอง เป็นกลยุทธ์สำคัญลดความเสี่ยงทางภาษี

ประโยชน์

• สร้างกรอบการปฏิบัติงานที่ชัดเจน

• ลดความคลุมเครือ

• เปลี่ยนรายจ่าย "ส่วนตัว" ให้เป็น "สวัสดิการ" หรือ "ธุรกิจ" ที่ถูกต้องตามกฎหมาย

ตัวอย่าง: กำหนดค่าน้ำมันรถผู้บริหารหรือเงินช่วยเหลือพนักงานในงานศพเป็นส่วนหนึ่งของสวัสดิการพนักงาน  วางแผนโครงสร้างค่าตอบแทนและสวัสดิการให้มีประสิทธิภาพทางภาษี โดยความร่วมมือระหว่างฝ่าย HR และการเงิน

ความสำคัญของการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านภาษี

กฎหมายภาษีมีความซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา การตีความอาจคลุมเครือ โดยเฉพาะประเด็น "เกินสมควร" หรือ "ไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อธุรกิจ"

ผู้เชี่ยวชาญช่วยได้

• ให้คำแนะนำเหมาะสมกับลักษณะธุรกิจ

• ตีความความคลุมเครือของกฎหมาย

• นำทางในกระบวนการตรวจสอบภาษี

• ให้บริบทและตัวอย่างจากคดีก่อนหน้า

• วางแผนเชิงกลยุทธ์และประเมินความเสี่ยง

การลงทุนคุ้มค่า: ค่าที่ปรึกษาไม่ใช่แค่ค่าใช้จ่าย แต่เป็นการลงทุนป้องกันความเสียหายทางการเงินที่สำคัญและสร้างความมั่นใจในการปฏิบัติตามกฎหมายระยะยาว

---

FAQ

รายจ่ายต้องห้าม คืออะไร?

รายจ่ายต้องห้าม คือ รายจ่ายที่ธุรกิจได้จ่ายออกไปจริงและบันทึกในบัญชีบริษัท แต่กฎหมายภาษีไม่อนุญาตให้นำมาหักเป็นค่าใช้จ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อเสียภาษีเงินได้นิติบุคคล รายจ่ายเหล่านี้ต้องถูกบวกกลับเข้าไปในกำไรทางบัญชี เพื่อให้ได้กำไรสุทธิทางภาษีที่ใช้เป็นฐานในการคำนวณภาษีจริง

ทำไมถึงต้องมีรายจ่ายต้องห้าม ในเมื่อเป็นค่าใช้จ่ายจริงของกิจการ?

เพื่อป้องกันไม่ให้มีการนำรายจ่ายบางประเภทที่ไม่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจหรือมีลักษณะส่วนตัวมาใช้ลดภาระภาษี และเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมในการจัดเก็บภาษี

หากมีรายจ่ายต้องห้าม ธุรกิจจะต้องทำอย่างไรในการคำนวณภาษี?

ต้องนำรายจ่ายต้องห้ามบวกกลับเข้าไปในกำไรทางบัญชี เพื่อให้ได้กำไรสุทธิทางภาษีซึ่งใช้เป็นฐานในการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลที่ต้องจ่าย

ตัวอย่างของรายจ่ายต้องห้ามที่พบบ่อยมีอะไรบ้าง?

รายจ่ายส่วนตัว, ค่ารับรองเกินกำหนด, เบี้ยปรับหรือเงินเพิ่มภาษี, ภาษีซื้อต้องห้าม, รายจ่ายที่พิสูจน์ผู้รับไม่ได้, รายจ่ายอันมีลักษณะเป็นการลงทุน

จะป้องกันไม่ให้มีรายจ่ายต้องห้ามได้อย่างไร?

ควรจัดทำเอกสารหลักฐานให้ครบถ้วน, กำหนดนโยบายภายในเกี่ยวกับการเบิกจ่าย และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีอย่างสม่ำเสมอ